Душанбе

Дил ба дард омаду ин дард ба дармон нарасид
Сар дар ин кор расиду кор ба сомон нарасид
Он чафо пеша Ки барнолаи ман рахм накард
Кофире буд, ба фарёди мусулмон нарасид.

Аз пари он шахи хубон дами ман арз накард
Вах ки дарди дили дарвеш ба султон нарасид
Ту чи дони, ки чи хол аст маро дар рахи ишк
Чун туро гарде аз ин рох ба домон нарасид.

Окибат даст ба домони ракиби ту задам
Чи кунам дасти ману ру ба гиребон нарасид
Умрро хост Хилоли ки ба хубон бирасад
Мурд бечораву як руз ба эшон нарасид.

Добавлено (2007.06.07, 20:56)
---------------------------------------------
Баъдтар тарчумаи холи Хилоли ва тавсифи ашъори у ба таърихи адабиёт ва фехристх.ои илмию адабии исломй ворид шудааст. Баъзе ишорах.оро дар асархои Х,ётте, Р.Дорн, Аббос Икбол, Сайд Нафисй, Силвестер де Саси, Томас Вилям Бил, Иржа Бечка ва чандин мухак,к,ик,они Шарку Fарб дида метавонем .
Дар замони Шуравй омузиши ахвол ва осори адабии Бадриддин Х,илолй бо саъю кушиши С.Айнй тавассути «Намунаи адабиёти точ,ик» (М.,1926) шуруъ шуд. Зиндагинома, осори алохида ва нусхахои ч,удогонаи девони у дар асархои Е.Э. Бертельс, С.Айнй, А.А.Семёнов, Б.Fафуров, А.Н. Болдирев, Х.Мирзозода, К.Айнй, У.Каримов ва дигарон мавриди тахкик, ва омузиши ч,иддй к,арор гирифтаанд.
Таъкид кардан ба маврид аст, ки маълумоти мух.ак,к,ик,они Fарбу Шарк,, аз ч,умла шарк,шиносони Шуравй дар асоси сарчашмах.ои адабй, илмию таърихии охири асри XV ва аввали асри XVI ба монанди «Мач,олисуннафоис»-и Алишер Навой, « Х,абибус сияр»- и Хондамир, «Бадоеъул-вак,оеъ»-и Восифй, «Тух,фаи Сомй»-и Соммирзо, «Музаккирулах,боб»-и Нисорй, «Х,афт ик,лим»-и Амин Ах.мади Розй ва «Тазкират-ут-таворих» -и Абдуллох,и Кобулй, тазкираи «Равзат-ус-салотин» - и Фахрии Х,иротй , ки маълумотх.ои парокандаву парешон ва дар айни замон монанд додаанд, асосан сурат гирифтаанд .
Илова ба ин оид ба Х,илолй, тарчумаи х,ол ва мероси адабии у дар маъхазх,ои адабию таърихии аср^ои XVII - XVIII ва ибтидои асри XIX ба мисли «Таърихи оламорои Аббосй»-и Искандарбеки Муинй, «Тазкираи Х,усайнй»-и Мирхусайни Дуст, «Оташкада»-и Лутфалибеки Озар , «Хизонаи омира»-и Руломалихони Озод низ баъзе маълумотх,о ба назар мерасад.
Аз шиносой бо х.аёт ва эч,одиёти Х,илолй маълум мегардад, ки матлаби мух,акк,ик,он, муаррихон, тазкиранависон дар бобати ах,вол ва осори адабии Бадриддин Х,илолй бештар ба маълумоти дуст ва муосири Х,илолй Соммирзои Сафавй, дар «Тух,фаи Сомй» ва аз Чумла ба маълумоти «Мачолис-ун-нафоис»-и Навой ва «Бадоеъ-ул-вак;оеъ»-и Восифй асосан такя намудаанд. «Соммирзо бо Х,илолй борхо сухбат дошт ва аз ахволи шоир хуб огох буд. У ин маълумоти Навоиро бо такмил ва далелхои тозаи адабй меорад». Сониян, мухакк,ик, маълумоти Соммирзоро аз «Тухфаи Сомй» намуна овардааст: «Мавлоно Х,илолии Чагатой, харчанд ачдоди эшон аз туркони чагатоист, аммо дар вилояти Астаробод нашъунамо ёфта, дар гурраи айеми ч,авонй баъд аз хуруч,и тахтушшуои туфулият ва нодонй ба субаи Хуросон шитофта, аз уфуки шахри Ч,арй тулуъ фармуда ва чун нури к,обилият аз ч,абинаш хувайдо буд, мустахимини
онх,о уро ба сони мохи ид ба хам менамуданд ва дар шахр чун мохи нав ангуштнамо гашт. Алк;исса, баъд аз к,атли манозили фазоил ва тайи даракоти хисоил хилоли омолаш ба сархади бадрият расид. Филвок,еъ, хилоле буд аз кусуф ва хусуф ва эхтирок маъсун ва бадри мунире аз вусумоти нук,сон махрус ва маълун хилоле барй аз кусуфи касофат. Табъаш дар асолиби шеър ва ак,соми калом багоят маргуб афтода ва дар газал ва к;асида ва маснавй доди сухан дода. Як боре гуфт, ки навбати аввал, ки ба мулозимат ва хизмати Амир Алишер расидам, ин матлаъ бар эшон хондам.
Матлаъ:
Чунон аз по фиканд имрузам он рафтору комат х,ам,
Ки фардо барнахезам, балки фардои киёмат хам.
Х,азрати Мирро бисер хуш омад. Гуфтанд:
-Тахаллуси ту чист?
Гуфтам: Х,илоли,
Фармуданд: Бадрй, Бадрй! Ва маро ба мутолиа так,рис карданд. Баъд аз он ба тах.сил иштигол намудам. Ва филвок,еъ дар фазоил кам аз уламои аср набуд ва камоли шеърро ба камолот афзуда» .
Сайд Нафисй дар мукаддимаи «Девони Х,илолии Чагатой» ба маълумоти сарчашмахои адабию таърихии асрхои XV, XVI ва XVIII -XIX такя намуда, ба хулоса меояд, ки аксари маълумотх.о такрори якдигар буда, асосан ба гуфтах,ои Навоиву Соммирзо чизе илова накардаанд.
Дар адабиётшиносии Эрон оид ба эч.одиёти Х,илолй андешах.о яксон набудаанд, баъзе иловах,о кардаанд. Масалан, Деххудо дар лугатномаи хеш асосан ба «Мач,олис-ун-нафоис» ва «Мач,маъусфусах,о» такя намуда, асосан маводи наве дохил накарда бошад х,ам, вале дар «Доиратулмаорифи форси» ва Мухаммад Муин дар «Фарханги форси» дар «Доиратулмаорифи нав» исми Бадриддинро Нуриддини Астарободй гуфтаанд: «Х,илолии Чагатой -шухрат ба Нуриддин ё Бадриддин мутахаллис ба Х,илолй (к.атл, соли 936 Х..К,) шоири иронй ва яке аз чанд газалсарои дарач,аи аввали огози к,арни XV-и мелодй. Аслан аз туркони чагатой буд. Ба Х,ирот мухоч.ират кард. Ашъораш ошик.она ва латиф аст. Илова бар девони шеър се маснавй -«Сифотулошикин», «Лайлй ва Мач,нун» ва «Шох.у дарвеш» дорад. Девонаш борх_о дар Тех,рон ба табъ расидааст. Х,илолй дар Х,ирот ба ч,урми ташайюъ ба дасти Убайдуллохони узбак кушта шуд» .
Дар адабиётшиносии шуравии точ,ик ин масъала бори нахуст ба таври чиддй дар тадк,ик,оти К.Айнй мавриди тадк,ику омузиш к,арор гирифтааст. К.Айнй масъалаи хаёт, мероси адабй, х,ач,му мундарич,а, нусхах,ои то имруз расидаи девони ашъори Х,илолиро ба таври монографй омухта, ба нашри мукаммалу интик,одии осори ин нобигаи адабиёти охири асри XV ва аввали асри XVI х,усни огоз бахшид. Натич,а тадкик,оти К.Айнй дар монографияи «Бадриддин Хилоли» (1957, бо забони русй) ба табъ расид. Сипас К.Айнй «Мунтахаби осор» (1958), «Баргузидаи осор» (1983) ва «Fазалиёт» (1970)-и Бадриддини Х,илолиро бо мукдддимаву тавзех.оти пурмухтавои илмй дастраси хамагон гардонид .

Добавлено (2007.06.07, 21:10)
---------------------------------------------
Он маълумоте, ки оид ба х.аёт ва эч,одиёти Бадриддин Х,илолй дар китобх.ои дарсии мактабх.ои миёна ва олй дода шудааст, асосан аз руи натич,ах_ои тадк,икоти К.Айнй, У.Каримов ва сарчашмах,ои илмию адабй ва таърихии охири асри XV ва аввали асри XVI мебошанд. Мо низ дар масъалаи зиндагинома, мероси адабй, х,ач,му микдори осори Бадриддин Х,илолй асосан ба гуфтах.ои эшон хамфикрем. Вале масоили мавриди бахсу тахк,ик,и мо чизи дигар аст. Ба андешаи мо масъалаи хусусиятх.ои бадеиии газалиёти Хилолй, анъанаву навоварии у дар офаридани образи к,ах,рамони лирики, ох,ангхои риндй - озодандешй дар газалиёти шоир, х.усни калом ва падидах,ои х,унарии шеъри Х,илолй, сабку тарзи баён ва мавк,еи санъатх,ои бадей дар газалиёти у аз проблемах,оеанд, ки то имруз мавриди омузиш к,арор нагирифтаанд. Албатта ин маънои онро надорад, ки пешгузаштагони мо хангоми тах,к,ик,у баррасии х,аёт ва эч,одиёти Х,илолй ба масъалах,ои майорату шеърияти каломи шоир таваччух. зох,ир накарда бошанд. Мух,ак,к,ик,они осори Х,илолй ва аз хама бештар Камол Айнй хам дар монография ва х.ам дар сарсухани намунаи осори шоир дар бораи тозагию равонй, мазмун ва сохти устухонбандй, мавзуъ ва мундарич,аи гоявии газал^ои у ишора намуда, менависад, ки «Бех.тарин хусусияти газалиёти Бадриддин Х,илолй он аст, ки онх.о бо забони содда, услуби равон ва таркибх,ои басе латифу чозибадор эчод шудааст» .
Мух.акк,ик.и мазкур дар мавриди дигар афзудааст, ки Х,илолй дар газалиёташ «аз истифодаи калимоти душворфах,м, кинояхои сарпечу тавзехоти мураккаб худдорй намуда, бар он кушидааст, ки ибораю таркиб ва санъати шеъри у баробари осонфах,му х,аётй будан, хонандаву шунавандаро ба вачд меоранд». Бех,уда нест, ки «газалиёти у хеле хушохангу рух.бахш ва самимию диловезанд» ва як сабаби бо ох.анги «шашмак,ом» даромадану х.амчун таронах.ои халк.й макули х.амагон гардиданаш низ дар х,амин аст.
Ин хусусияти газалиёти Х,илолиро х,ануз х.амзамононаш Навой ва Соммирзо дарк намуда навишта буданд: агар Навой «х,офизааш хуб аст. Табъаш низ баробари х.офизаи уст» гуфта бошад, Соммирзо «дар фазоил кам аз уламои аср набуд ва камоли шеърро ба камолот афзуда» ё «таъбаш дар асолиби шеър ва аксоми калом багоят маргуб афтода ва дар газал... доди сухан дода» гуфтааст. Пайдост, ки муосирони Х,илолй мухтасоти осори гиноии уро х.ис карда ба он бах,ои сазовор додаанд.
Мо дар ин рисола тасмим гирифтем, ки асосан дар бобати зиндагинома, мероси адабй ва таркибу мундаричаи осори адабии Х,илолй ба тахкик,отх,ои то имруз анч,омдодаи К.Айнй, У.Каримов, С. Нафисй ва маълумоти сарчашмах.ои адабию таърихии шарк,шиносони хоричиву шуравй каноат х,осил намуда, бештар ба масъалаи так,ик,и падидах,ои х,унарии шеъри Хилоли мавкеи газал дар эч,одиёти у, сабку тарзи баён, мак,оми санъатх,ои бадей дар осори шоир тавак,куф намоем.
Дар ин бобат чунон ки дар боло ишора рафт, баъзе андешах.о дар таълифоти муосирони Х,илолй ба миён омадаанд, ба гайр аз Навой ва Соммирзои Сафавй дигар мух,ак.к.ик,они гузашта низ каломи маънй ва х.унари сухангустарии Х,илолиро тавсиф намудаанд. Восифй Х,илолиро мисли Огах,й (хамасри Х,илолй - М.А.) «дар толибилмй адимулмисл ва дар акнофи шеър ва соири фазоил беназир» номида бошад, Хондамир уро «Зубдаи шуарои замон ва умдаи булагои даврон» мешуморад. Муаллифи тазкираи «Оташкада» Лутфалибеки Озар «табъаш хуб, салик.ааш маргуб» ва Амиралмалик Сайд ибни Сиддики Дасанхон дар «Шамъи анчуман» истеъдоду табъи шоирии Х,илолиро чун «Тутии шакаррез ва булбули шурангез» тавсиф намудаанд, х.амин гуна бах.одих.й ба мах,орати шоирии Х,илолй ба х.ама маъхазу сарчашмах_ои охири асри XV ва аввали асри XVI, аз чумла осори адабию таърихии то асри XIX низ хос аст. Аз нигохи жанр, мавзую мундарича ва гоя бах,о додан ба осори Х,илолй асосан дар замони Шуравй огоз ёфт ва дар ин бобат сах.ми С.Айнй, А.Н.Болдирев, А.Мирзоев, К.Айнй, У.Каримов хеле бузург аст. Чунон ки дар фавк. ишора шуд, тадк;ик.оти нахустини К. Айнй роч.еъ ба х,аёт ва эчодиёти Бадриддин Х,илолй аз х,амин мавк,еъ хеле арзишманд бошанд х,ам, вале у ба масъалах,ои мах,орату шеърияти осори Хилолй х,амчун пах,луи мух,ими тадкикоти илмй кам эътибор дода, ба тахкик,и рузгор ва осори шоир асосан машгул шудааст. Х,арчанд ки масъалаи шеърият, мавзую гояи осори шоир аз мадди назари у дур намондааст ва дар мавридх.ои чудогона мах,з у дик,к,ати ах.ли илмро ба падидах,ои х,унарии шеъри Хилолй мах,орату каломи бадеии у низ ч,алб кардааст. У Х,илолиро «ахгари осмони адаб», «вассофи ишку мух,аббат ва ошубгари замон» ба к,алам дода, мавк,еи мух,им доштани газалро дар эч,одиёти у таъкид кардааст. «Fазалх,ои у ба умк,и маънй, равонии алфоз, салосат, латофати баён, тах,кими ач,зо, устодона истифода шудани санъатх,ои сухан ба бехтарин намунах,ои он ин шакли шеъри адабиёти точ.ик х,амсанг ва х,ампоя мебошад». Мух,ак.к,ик. сипае мавзуъ ва мундарич.аи газалх.ои Х,илолиро ташрех, дода навиштааст, ки мавзуи газалхои Х,илолй «гиру дори ишк. аст». Инчунин Х,илолиро дар газалхояш «чун шох,и кишвари ишк,;», «пуштибони ошик,они шефта ва дилбохтагони шайдо, дармонбахшандагони дарди ишк,» тавсиф намуда менависад, ки «ошик,и тасвиркардаи шоир то абад ба маъшукаш сазовор аст ва у ч,ононаро х,атто аз ч,он бех,тар медонад».
Зимни чунин андешах,о муак,к,ик, оид ба мавзуъх.ои ич,тимой -сиёсй, фалсафй ва масъалах,ои давом додани анъанаи газалсароии гузаштагон - Саъдй, Х,офизу Камол, Ч,омй дар газалиёти Х,илолй низ баъзе ишорах,о кардааст .
Чунин андешах,ои К.Айнй дар китоби дарсии «Адабиёти точ,иk» (асрх,ои XVI - XIX ва ибтидои асри XX) муаллифон Р.Х,одизода, У.Каримов, С.Саъдиев низ баррасй шудаанд. Онх,о дар боби «Бадриддин Х,илолй» роч,еъ ба мухтассоти ашъори лирикии Х,илолй тавак,куф намуда, таъкид менамоянд, ки «Ашъори лирикии Хилолй бо мазмуну мундарич,а ва мавзуоти худ давоми бевоситаи ашъори лирикии мактаби адабии Ч,омию Навой аст. Дар он суннатх.ои ин мактаб мувофик,и талаботи рух,ии замон асосан риоя гардидааст». Воисан, мух.ак,к,ик,он дуруст таъкид менамоянд, ки дар газалиёти Х,илолй анъанаи Навоиву Ч,омй ва дигар саромадони жанри газал давом кардааст.

Добавлено (2007.06.07, 21:20)
---------------------------------------------
Дар масъалаи мавзуъ ва мундарич.аи газалхои шоир муаллифони мазкур х,амон андешахои К.Айниро такрор кардаанд. Муаллифон мохияти ич,тимой доштани дарди ишк.и Х,илолиро дуруст муайян намуда навиштаанд, ки «дарди ишк,е, ки Х,илолй дорад, чист? Ва чй гуна дард аст? — Ин дарду гам ва дарди ишк.и Х,илолй зотан аз консепсияи инсондустии шоир сарчашма мегирад» .
Чизи дигари ч.олиб дар ин тадк,ик.от он аст, ки мухакдикрн хангоми тахлили газалхои чудогонаи Х,илолй ва талк,ини сифатхои хосаи махбубаи ошики у аз мавк,еи ч.ахонбинии айёми шоир, набудани адолати ичтимой, аз афзунии ч.абру зулм шикоят намудани шоир сухан ронда, пуркувватии оханги ич,тимоиро дар газалхои Х,илолй низ таъкид намудаанд. Вале дар ин тадк,ик,от масъалаи бадеияту шеърияти осори Х,илолй, мавьк,еи санъатхои бадей дар газалиёти у, сабку тарзи нигориши Х,илолй мавриди тахк,ик, к,арор наёфтааст. Масъалаи мазкур дар китоби «Адабиёти точ,ик» дар к,исми «Баъзе хусусиятхои бадеии газалиёти Хилоли>> ба таври ич,молй мавриди баррасй карор гирифтааст, ки ба талаботи барнома ва хусусиятхои синнусолии мактабиён мувофик. аст. Ба санъатхои бадей хамчун унсури мухими бадеияти шеър, воситаи ошкоркунанда, ч,илодихандаи мавзуъ, гоя, сабку услуби баёни шоир бахои сазовори илмй надодааст. Ин ч,о танхо таъкид шудааст, ки Хилоли дар газалхояш аз санъатхои бадей, зарбулмасал ва маколхои халк.й фаровон истифода бурдааст. Ба андешаи мо маводи китоби мазкур дар бобати масоили мазкур аз андешахои К.Айнй сарчашма гирифтааст. Тахлили илмй - адабиётшиносии масъала ба назар намерасад, зеро халлу фасли ин пахлуи масъаларо мацсади худ карор надодааст.
Аз х.амин лих,оз, масъалаи таъин намудани хусусиятх.ои бадеии газалиёти Бадриддин Х,илолй аз масоили мух.иму тадк.икнашудаи илми адабиётшиносй мах,суб мегардад. Вакти он расидааст, ки дар бораи мох,ияти ичдимоиву эстетики ва маънавии сухани шоир бах.ои назарй дихем.
Х,ануз Ибни Сино гуфта буд: «Шеър каломи мухайял аст, ки аз ак,воли мавзуну мутасовй сохта шуда дар назди аъроб дорой к,офия х.ам бошад». Аз ин бармеояд, ки хаёл саргах_и фикру андеша, асоси х.астии шеър аст. Ибни Сино санъати бадеиро унсури дигари шеър мешуморад. «Олимони шеършинос ин санъатх^оро таджик; ва тах.кик. намуда, х.ар яки онро номгузорй кардаанд, мисли истиораву ташбех,у тач.нису мач.озу киноя...ва ба онх.о меъёру х,адду х.удуди к,оидах.оро низ вазъ намуданд».
Fазалиёти Х,илолй на танхо аз чихати мавзуъ ва мундарич,а, инчунин аз чих.ати маънии баланду бикр ва пухтагиву рангинии афкору андеша, фаровонии истифодаи воситах.ои тасвири бадей мумтозих,о дорад.
Мух.акдикрни гузашта барои шеър чах.ор унсур - мазмун, сухан, санъат ва тахайюлро шарти асосй донистаанд. [153, с.38]. Дар ин маврид Ш. Шокирзода дуруст таъкид кардааст, ки яъне чун сухан аз боби хунару мах.орати аслии эч,одкор равад, бояд ба сифати меъёр ин чах.ор унсурро ба инобат гирифт ва дар сурати нек, писандида набудани яке аз ин унсурх,о каломи бадей мацбули хосу ом нагардад .
Дар баробари лафзу маънй ва тахайюл ба воситах,ои тасвири бадей тавач.чухи хоса доштани мухакдик.он бесабаб нест, чунки «таъсири эмотсионалии асари бадей аз бисер чих,ат ба воситах,ои тасвир вобаста аст ва дар навбати худ, воситах,ои тасвир барои дилчаспу форам ва муассиру ч.озибадор тазохур кардани мак,сад ва Fояи асар омили мухим мебошанд».
Рисолаи «Тавсиф дар газалиёти ^аким Саной»-и Шодй Шокирзода дар хусуси корбурди анъанавии воситаи тасвири бадей -тавсиф дар назми лирикии точ.ик, яъне тахк,ики мак,ом ва вижагихои тавсиф дар газалиёти Х,аким Саной бахс мекунад.
Бинобар ин к,арор додем, ки дар рисолаи мазкур аз услуби тахлили мук,оисавй - типологй истифода бурда, масъалаи анъанаи шакли газал, хусусиятхои бадей, сабку услуб ва тарзи баени Х,илолиро муайян намоем. Инчунин кушиш намудем, ки оид ба тавсиф, ташбех, талмех, лаффу нашр, муболига ва дигар воситахои тасвир ва робитаи онхо бо хам дар шеър ибрози андеша намоем. Зиёда аз ин ба арзиши маърифатии воситах.ои тасвир дар газалиёти Х,илолй эътибор дихем. Ин рох. барои он пеш гирифта шуд, ки то мушахассоти мавзуи бахс ошкор гардад.
Дар ч,араёни тахкик, дастовардхои илмй ва тач.рибаи олимонй точик, рус ва Шарки хорич.й истифода шуданд. Асосхои назариявии тахкикро асархои олимонй шинохта А.Мирзоев, Ш. Х,усейнзода, X. Мирзозода, М.Муллоахмадов, Р.Амонов, РХ,одизода, X. Шарифов, К.Айнй, Р.Мусулмониён, С.Шамисо, У.Каримов, С.Давронов, Ш.Рах.монов, У.Тоиров, Т.Зехнй, А.Н.Болдиров ва дигарон ташкил додаанд.
Барои муайян намудани анъанаи жанри газал, мавк,еи воситах,ои тасвир ва хусусиятхои бадеии газалиёти Х,илолй, девони шоирро, ки бо кушиши Сайд Нафисй соли 1347 ( 1958) дар Техрон ба нашр расидааст, ба сифати сарчашмаи асосй интихоб намудем. Нашрхои дигари ашъори шоир, ки бо саъю кушиши Камол Айнй «Осори мунтахаб», (1958), «Баргузидаи осор» (1985), «Разалиёт» (1970) мураттаб гардидаанд, дар мавридхои ч,удогона мавриди омузиш к;арор гирифт.

Добавлено (2009.03.18, 05:44)
---------------------------------------------
Рӯзи наврӯз аст сарви гулъузори ман куҷост?
Дар чаман ёрон ҳама ҷамъанд, ёри ман куҷост?
Гашта мардум ҳар яке имрӯз сайди чобуке,
Чобуки сайдафкани мардумшикори ман куҷост?

Добавлено (2013.06.05, 21:34)
---------------------------------------------
Ҷон хуш аст, аммо намехоҳам, ки ҷон гӯям туро,
Хоҳам аз ҷон хуштаре бошад, ки он гӯям туро.
Ман чӣ гӯям, к-он чунон бошад, ки ҳадди ҳусни туст?
Ҳам ту худ фармо, ки чунӣ, то чунон гӯям туро. 
Ҷони ман бо он, ки хос аз баҳри рафтан омадӣ,
Соате биншин, ки умри ҷовидон гӯям туро. 
То рақибонро набинам хушдил аз ғамдои хеш, 
Аз ту бинам ҷавру бо худ меҳрубон гӯям туро. 
Баски мехоҳам, ки бошам бо ту дар гуфтушунид, 
Як сухан, гар бишнавам, сад достон гӯям туро. 
Қиссаи душвори худ пеши ту гуфтан мушкил аст,
Мушкиле дорам, намедонам чӣ сон гӯям туро. 
Хуштар аз меҳр аст дар ҷавре, ки бо ман мекунӣ, 
Моҳи ман хуш нест, гар номеҳрубон гӯям туро. 
Ҳар куҷо рафтӣ Ҳилолӣ оқибат расво шудӣ, 
Ҷойи он дорад, ки расвои ҷаҳон гӯям туро.
Тарки ёрӣ кардию ман ҳамчунон ёрам туро, 
Душмани ҷонию аз ҷон дӯсттардорам туро.
Гар ба сад хори ҷафо озурда созӣ хотирам, 
Хотири нозук ба барги гул наязорам туро. 
Қасди ҷон кардӣ, ки яъне даст кӯтаҳ кун зи ман, 
Ҷон зи каф бигзораму аз даст нагзорам туро. 
Гар бурун оранд ҷонамро зи хилватгоҳи дил, 
Нест мумкин, ҷони ман, к-аз дил бурун орам туро.
Як-ду рӯзе сабр кун, эй ҷони бар лаб омада, 
З-он ки хоҳам дар ҳузури дӯст биспорам туро. 
Инчунин, к-аз савти мутриб базми айшат бар садост, 
Мушкил огоҳӣ шавад аз нолаи зорам туро. 
Гуфтӣ: "Мехоҳам Ҳилолиро ба коми душманон",
Ин сазои ман, ки бо худ дӯст медорам туро.